YYS Danışmanlığı

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) uluslararası adı ile "Authorized Economic Operator (AEO)" güvenilir ve mevzuat uyarınca belirtilen koşulları yerine getiren şirketler için ithalat ve ihracat süreçlerinde gümrükleme işlemlerindeki süreyi en aza indiren ve bu şirketlerin ithal eşyasını doğrudan fabrikaya getirilebildiği veya ihraç eşyasını fabrikadan gümrük sınırına gönderebildiği bir konsepttir. YYS uygulaması, gümrük işlemlerinde sadece bir muayene avantajı yaratmamakta, aynı zamanda şirketlerin bir nevi gümrük idaresi gibi gümrük işlemi yerine getirmesine imkan sağlamaktadır. Bu bakımdan YYS uygulaması, gümrükleme işlemlerine tamamen farklı bir bakış açısı getiren uluslararası bir uygulamadır.

Bu düzenlemeyle şirketlerin; emniyet ve güvenilirlik, izlenebilirlik (eşyanın muhasebe kaydı ve stok hareketlerinden takip edilebilmesi), bilgi ve belgeye erişilebilirlik (fiziksel erişim yeterliliği) gibi bazı koşulları sağlamaları beklenmektedir. Ayrıca şirketlerin, kendi iç kontrolünü yaparak gümrük işlemlerinde eksikliklerini tespit etme ve gümrükte düzeltme yapabilmelerine ilişkin altyapıya sahip olmaları da beklenmektedir.

Bu uygulamada en öne çıkan konu, ithalat ve ihracatta yerinde gümrükleme konusudur. Bu uygulama ile YYS sahibi şirketler bir nevi gümrük idaresi olacaktır. Buradaki ana koşul, şirketlerin gümrük idaresine benzer bir fiziksel ortama ve gümrük idaresinin bakış açısına sahip olmaları gerekliliğidir. Bu bakış açısı ile hem personel sıkıntısı çeken gümrük idaresi yasal olmayan ticaret ile daha etkin mücadele edecek hem de YYS'ye sahip şirketler gümrük işlemlerini daha az maliyetli ve daha hızlı gerçekleştirebileceklerdir. "İthalatta yerinde gümrükleme" uygulamasına ilişkin düzenleme 21 Mayıs 2014 tarihinde değişen YYS Yönetmeliği ile mevzuatımıza dâhil edilmiştir. Şu an için 2 şirket bu hakkı elde etmiştir ancak şimdiye kadar YYS uygulamasındaki bu avantaj hayata geçirilememiştir.

Yapılan düzenlemelerde A ve B sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgeleri'nin (OKSB) 01.01.2017 tarihi itibarıyla geri alınacağı belirtilmiştir. C sınıfı OKSB uygulamasına ise (ihracat için) devam edilecektir. Şu ana kadar da bu tarihe ilişkin bir değişiklik yapılmamış olmasından, mer'i düzenlemelerin dikkate alınacağı, imalatçı şirketlerin kullanmış olduğu "mavi hat" (eşyanın teslim edilmesinden sonra beyanın kontrol edilmesi) imkânının 2017 yılından itibaren kaldırılacağı anlaşılmaktadır. Bu nedenle de "mavi hat" avantajı olan şirketlerin aynı avantajı koruyabilmeleri için YYS sahibi olup yeşil hat avantajına sahip olmaları gerekmektedir. Dolayısıyla A ve B sınıfı OKSB sahibi şirketlerin mavi hat avantajlarını devam ettirmek için 01.01.2017 tarihine kadar süreleri bulunmaktadır.

Bu süreçte en önemli konu, YYS alma sürecinde ön koşul olan ISO 27001 ve ISO 9001 belgelerinin temin edilmesidir. Bu belgelerin temin edilme sürecinin yaklaşık 5 ilâ 7 ay gibi bir zaman gerektirdiği bilinmektedir. Bu nedenle YYS'ye sahip olma sürecinde bu iki belgeyi temin etme süresinin de dikkate alınması gerekmektedir.

Uluslararası bir düzenleme olan Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası uygulaması, OKSB uygulamasından tamamen farklı bir disipline sahiptir. Aşağıdaki tabloda genel olarak YYS'nin avantajlarına yer verilmiştir. Tablodan da anlaşılacağı üzere, YYS'ye sahip şirketler her avantajdan yararlanmak zorunda değildir. Bazı avantajlar YYS sahibi şirketlere herhangi bir talep gerekmeksizin sağlanırken, bazı avantajlar ise şirketin ayrıca talepte bulunması ve o konuya özel koşulları yerine getirmesi ile sağlanmaktadır.