Risk Analizi
Kalite risk analizi, işletmelerin faaliyetleri esnasında ortaya çıkabilecek bir takım risklerin önceden ayrıntıları ile tanımlanıp değerlendirilmesi ve bu konu hakkında gereken tüm önlemlerin alınması sürecidir.
İşletmelerde, gerek çalışma şartlarından kaynaklı olarak gerekse de işin yürütülmesi esnasındaki koşullardan dolayı bir takım riskler bulunmaktadır. Kalite risk analizi yöntemleri ile bu çeşit risklerin önceden tahmin edilerek en azından tahammül edilebilir seviyelere çekilmesi amaçlanmaktadır.
Kalite Sistemi Standartları
Kalite sistemlerinin tabi olduğu temel standart olan ISO 2001 2015 yılında revizyona uğramıştır. Revizyonun ardından diğer standartlar ISO 14001 ve ISO 18001 standartları ISO 9001 standardına uyum sağlamıştır.
ISO 9001 standardı biraz daha genişletilerek ürün ve hizmet sektörleri daha çok birbirine yaklaştırılmıştır. Bunun yanı sıra önleyici faaliyet yerine kalite risk analizi getirilerek firmalar risklerini daha güncel bir şekilde planlayabilecek bir yapıya kavuşturulmuştur.
Kalite Risk Analizinin Önemi
Kurumsal bir firmanın kurumsallığını devam ettirebilmesi diğer firmalarınsa kurumsallaşabilmeleri için değişken ekonomik şartlara ayak uydurabilmeleri, bu şartlarda yaşayabilmeleri ve bunun için de risklerini iyi analiz etmeleri gerekmektedir. Bu anlamda yürütülecek olan maliyet çalışmaları firmalar açısından bütçelerindeki sapmaların önüne geçer. Aynı zamanda doğru bir risk kalite analizi firma açısından kaynak planlamasında, müşterilerin ihtiyaçlarının sağlıklı bir şekilde karşılanmasında ve firmanın verimli çalışmasında oldukça etkin bir rol oynar.
Tüm amaçlar açısından firmalar büyüme ve gelişme faaliyetleri içerisinde kalite sistemi risk analizlerini değerlendirirler. Bir firmanın kalite risk analizi değerlendirme alanları ise şöyledir:
- Kurumsal yapının ihtiyaçları
- Süreç ve operasyonun ihtiyaçları
- Yönetim sistemi ihtiyaçları
- Ürün ve hizmet ihtiyaçları
- Müşteri ve kullanıcı ihtiyaçları
- Kanun ihtiyaçları
- Sözleşme ihtiyaçları
- Uluslararası Düzenleme ihtiyaçları
Risk Nedir?
ISO Rehber 73’e göre riskin tanımlarından birisi belirsizliklerin hedefler üzerindeki etkileridir. Bir diğer tanıma göre ise risk, yapılan faaliyetlerde, prosedürlerde, belirsizlikte, kayıp ve zararlı birtakım sonuçların ortaya çıkma ihtimali ve zarar verebilme derecelerinin toplam bir bileşkesidir.
Kalite Yönetim Sistemlerinde Risk Temelli Düşünmenin Faydaları
Risk temelli düşünme faaliyetleri, işletme içerisinde potansiyel uygunsuzlukların yok edilebilmesi için önleyici faaliyetlerin yapılmasıdır. Ya da ortaya çıkan bir uygunsuzluğun analiz edilerek söz konusu uygunsuzluğun yeniden ortaya çıkmasını engellemektir. Kalite yönetim sistemleri içerisinde kurum ve kuruluşların kalite ve risk analizi ekseninde düşünmelerinin bir takım avantajları bulunmaktadır. Risk temelli düşünmenin kurum ve kuruluşlara sağlayacağı avantajlardan bazıları;
- Bütünleyici ve tamamlayıcıdır
- Kurum ya da kuruluşun hedefe ulaşma olasılığını artırır
- Yönetimi geliştirir
- Yasal, kanuni ve düzenleyici bir takım şartlara uymaya yardımcı olur
- Ürün ve hizmetlerde ortaya çıkan kalitenin sürekliliğini sağlar
- Müşteri ve kullanıcıların güvenini artırır
- Verimlilik artar ve atık miktarı azalır
Risk tanımlarında da belirtildiği gibi bu durum belirsizliğin etkisidir ve bu tarz belirsizlikler olumlu ya da olumsuz sonuçlara neden olabilirler. Risklerden doğan olumlu sapmalar elbette bir fırsat oluşturabilirler. Ancak risk her zaman bu şekilde sonuçlanmaz.
Risk Yönetim Süreci
Riskin istenilmeyen olumsuz sonuçları doğurmaması, istenen etkilerin geliştirilmesi ve iyileşmeye erişim gibi nedenlerden dolayı risk yönetim süreci yönetilmelidir. Risk yönetim sürecinin unsurları ise aşağıdaki gibidir:
- Recognition: Riskin tanımlanması
- Ranking: Risklerin sıralanması
- Responding: Bilinen risklere cevap verme
- Tolerate: Tolere etme
- Treat: Müdahale etme
- Transfer: Transfer etme
- Terminate: Sonlandırma
- Resourcing: Kontroller için kaynak ayrılması
- Reaction: Reaksiyon planlaması yapılması
- Reporting: Risk performansının raporlanması