Atex Eğitimleri, Patlamadan Korunma

Patlamadan korunma dokümanı hazırlanması aşamasında referans olarak kullanılan; IEC 60079-10-1:2020 (V.03) standardı Aralık 2020 tarihinde IEC tarafından; Şubat 2021 tarihinde ise TSE tarafından yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 

1. TS/EN IEC 60079-10-1:2015 (V.02) iptal edilmiş olup yeni standart entegrasyonunda geçiş süresi tanınmamıştır.

2. Kapsam kısmındaki ex ekipmanın “tasarım, seçim, yapım, operasyon ve bakım” tanımının eklenmesi ile işletmelerde aşağıdaki gereksinimler vurgulanmıştır;

Ex ekipman seçimi için ; IEC 60079 serisi
Ex ekipman montajı için IEC 60079-14
Ex ekipman muayenesi ve bakımı için; IEC 60079-17
Ex ekipman onarımı için; IEC 60079-19 standartlarının gerekliliklerinin yerine getirilerek dokümanın güncelliğinin sağlanması gerçekleşebilmektedir.

3. Patlayıcı ortam sınıflandırmasının yalnızca “yetkin” personel tarafından hazırlanması gerekliliği ve bu gerekliliğinin tanımını da “personel belgelendirme şemaları” ndan herhangi birinden belge almış uzman olması gerekliliğine atıf gelmiştir.

4. Ex ekipman seçimlerinde veya zone tespiti sırasında alınan önlemlerin güvenirliliği için IEC 61511 standardına göre SIL değerlendirmesinin de yapılması gerekliliği getirilmiştir.

5. İhmal edilebilir seviye tanımının yapılabilmesi için gerekli durumlarda özel risk değerlendirmelerinin yapılması gerekliliği getirilmiştir.

6. Yakıt gazı tesisatı başlığı eklenerek; 2 bar altı uygulamalar için yeni gereksinimler eklenmiştir

7. Formüllerde yapılan değişiklikler ile tüm hesapları ve Zone mesafelerini etkilemiştir. Özellikle yatırımlar öncesi mevcut PKD’nin güncellenerek Zone mesafelerinin tespiti doğrulanmalıdır.

Özet olarak; işletmeler Patlamadan Korunma Dokümanı, Ex Ekipman uygunluk Muayeneleri ve eğitimler kapsamında güncel standartlara uygunluklarını sağlamalı ve bu aşamalarda Ex sahada yetkin personel ile çalışması gerekliliği daha açık bir ifade ile vurgulanmıştır.

Patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla işveren, aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyarak, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri almakla mükelleftir.

a) Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
b) Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını
önlemek,
c) İşçilerin sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde Patlamadanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.

Bu önlemler, gerektiğinde Patlamadanın yayılmasını önleyecek tedbirlerle birlikte alınacaktır. Alınan bu tedbirler düzenli aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden gözden geçirilecektir.

İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinde belirtildiği şekilde işyerinde risk değerlendirmesi yaparken patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate almak zorundadır.

a) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,
b) Statik elektrik de dahil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri,
c) İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
d)Olabilecek Patlamadanın etkisinin büyüklüğü.

Patlama riski,patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen diğer yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilecektir.

Patlamadan korunma dokümanı, işin başlamasından önce hazırlanır ve işyerinde, iş ekipmanında veya organizasyonunda önemli değişiklik, genişleme veya tadilat yapıldığında yeniden gözden geçirilerek güncelleştirilir.